Garobel edo Salbada mendi-lerroa Burgosko mugan dago, eta haren gailurrek bereizten dituzten urak Kantauri aldera edo Mediterraneo aldera, hamar kilometroan zehar. Etapa honetan, mendi-lerro guztia zeharkatuko dugu, Urduña ekialdean dugula, eta Angulo mendebaldean, amildegiko bideak aurkituz, eta horma tzar haietako hutsune izugarriak ikusiz. Mendi-lerrora Tertanga zirkuan gora igota iritsiko gara, Pico del Fraile izenekoa begira dagokigula.

Oharra :
Ordutegiak ibil-denborei dagozkie, atsedenaldiak kontuan hartu gabe.

Tertanga Arrastaria haraneko herri txiki bat da, Urduñatik gertu; Artomaña bezala, Aiara koadrilakoa da herri hori ere. Garobel mendi-lerroko harresiak, herri horren parean, anfiteatro natural zoragarria osatzen du, Delikako ur-jauziaren antzeko, baina ez hain sakona, nahiz eta pareta ikaragarriak eduki; Pico del Fraile edo Fraileburu nabarmentzen da besteen artean. Erdi mailan, zoruaren toles batean ezkutatua, Tertangako Koba Aundi izenekoa dago. Hortik igoko gara Garobel mendi-lerrora, Txarlazo gainaren inguruetan.

Herritik irten, eta bide zabal bat hartuko dugu, anfiteatrorantz. Eskuinetara bide pare bat utzi, eta aurrera jarraituko dugu, burdin hesi bat topatu arte. Beste aldera igaro, eta beste bide bat hartuko dugu ezkerrera, errekara jaisteko. Erreka zeharkatu, eta beste aldean bideak bihurgune bat egiten du, hego-mendebalderantz jarraitzeko, haranean aurrera; alanbre-hesi batean amaitzen da bide zabala. Haranaren bukaeran gaude, Fraileburu muturraren azpi-azpian. Alanbrearen beste aldera pasatu, pixka bat kostata, eta ezkerretatik datorren erreka zeharkatuko dugu, bidezidor bat hartzeko, belazean gora. Gure buruen gainean, sakonune batean, Koba Aundi dago. Kontuz igoko gara, zoru belazetsua baita eta malkar handia. Aurrera eginez, Koba Aundiraino iritsiko gara, eta nolakoa den ikus dezakegu.

Fraileburuko hormen oinean, bide bat ikusiko dugu, Tertangatik Txarlazora igotzen dena, ekialdetik. Euria egiten duenean, hobe da bide hori hartzea, lehengoaren ordez, nahiz eta ez hain interesgarria izan. Koba Aundiko haranetik, amildegi harritsuak zeharkatuko ditugu, beherantz, bidera iritsi eta hormen kontra igoko gara. Goraxeago beste leize baten sarrera ikusiko dugu, Koba Txiki. Bidean aurrera jarraitu, eta gainaldera doan bidea hartuko dugu; gainean goi-lautada bat ikusiko dugu, 850 metroan. Alanbre-hesi batek bidea ixten digu, eta arazoak emango dizkigu zeharkatzeko.

Garobel mendi-lerroko gailurra; Bizkaia, Araba eta Gaztelaren (Burgos) mugak bereizten ditu; berebiziko ikuspegia dago Arrastaria haranera eta Urduñara. Antiguako Ama Birjinaren oroitarri bat dago bertan, 1904an egina; Virgen de la Peña deitzen diote. Gauetan, argi multzo batek argiztatzen du, eta haraneko edozein lekutatik ikus daiteke.

Gailurretik, mendebalderantz jaitsiko gara, Goldetxo pasabideraino; harkaitz arteko pasabide estu bat da hori, eta bertatik igarotzen zen garai batean Bilboko merkataritza. Aldapa belazetsuetan gora igoko gara, arrasto zuri-gorriei jarraituz, eta laster iritsiko gara Txolope gainera (1028m). Amildegiaren ertzetik jarraituz, denbora gutxian iritsiko gara Peña de Urduña edo Solaierako erpin geodesikora (1039m).

Amildegiaren ertzetik jarraituko dugu, Aiarako haranaren ikuspegi zoragarriaz gozatuz. Behera egingo dugu pixka bat, mendi-lepo batera iristeko. Handik, hurrengo gainaldera igoko gara, Badarbide gailurreraino (1141m). Hortik, Tologorri gailur ospetsua ikus dezakegu; behean daukagun Lendoñoko haranetik irudi berezia ikusten da mendi horrena. Tologorri aurreko mendi-lepoa La Barrerilla da, eta hara igo daiteke haranetik. Ez da beharrezkoa mendi-lepo horretako bordetaraino jaistea; ezkerrera jo, eta Mojon Alto-ra iritsiko gara (1070m); hor batzen dira berriro Araba, Bizkaia eta Burgos. La Barrerillako sakonunea inguratuz, La Lastrillako sakona igaroko dugu, eta El Mojón de la Lastrilla gainera igoko gara (1132m), Iturrigorri izeneko iturrira iritsi aurretik, eta gero handik Tologorrira.

Tologorri edo Iturrigorri, bi izen horiek hartzen ditu; handik gertu iturri bat dago. Gain hori da Garobel mendi-lerroko gailur nagusia, nahiz eta ez izan altuerarik handienekoa. Aiara haranera sartzen den branka baten antz handia du; haitz-irtengune horretara jaitsi beharra dago, mendi-lerrotik jaitsi nahi izanez gero.

Gailurretik aurrera punturik altuenera igoko gara, eta gero amildegiaren ertzetik jarraituko dugu, La Menerdigako bordetara jaisteko, izen bereko pasabide baten ondoan; hortik Agiñiga eta Maroño herrietara joaten da, eta Maroñoko urtegira ere bai. Aurrean Ungino harkaitza daukagu, airean bezala. Amildegiaren ertzetik jarraitu, eta El Somo gainaldea inguratu egingo dugu, eta Atatxa pasabidera igoko gara, Ungino gailurraren ondora, eta handik Unginora, malkar bizian. Gailur horretan (1105 m) begi natural bat topatuko dugu, eta handik Aiarako harana ikus dezakegu.

Gailurretik mendebaldera jaitsiko gara, zelairaino; putzu bat zeharkatu eta Las Escaleras pasabidea utziko dugu; eskailera batzuk dauzka azken zatian, harkaitzean gora igotzeko. Aurrean ikusten dugun leizera igoko gara, Eskutxiren gerrian, eta bide malkartsuan aurrera jarraituko dugu, goi-ordekara iritsi arte; hura zeharkatu, eta mendebalde muturrean dagoen gailurrera iritsiko gara.

Eskutxi da Garobel mendi-lerroko gailurrik altuena. Beste gailurren antzera, amildegi bat dauka iparraldera; Peña de Aro, alboko gailurrari loturik, mendi-lerroaren hasiera seinalatzen du. Hegoaldean, Kobata haraneko aldapa leunak ikusten dira, eta Portillo de Aro pasabide hurbila.

Amildegiaren ertzetik jarraituko dugu, ikuspegi izugarriekin, eta pixkanaka jarraituko dugu, bidea ez da-eta batere erosoa, Peña de Aro aldera (1137m); hara igoko gara, bide harritsutik. Azken gailurra da, eta Angulo haranaren ikuspegia goza dezakegu bertatik, gure oinetan baitaukagu; haranaren beste aldean, mendi-lerroak jarraitu egiten du, Gaztelako lurretan.

Portillo de Aro pasabidera jaitsiko gara, eta mendi-lepo zabal horretan San Vitores baseliza topatuko dugu; arku bat eta santuaren irudi bat daude, santua burua mozturik, eskuetan burua duela.

Mendi-lerroak aurrera egiten du, Urieta gailurrera, eta Angulo mendateraino, baina hara joan ordez, haranera jaitsiko gara, Portillo de Aro pasabidetik, pista bat hartuta; autoak ere igotzen dira horraino. Añes herrira jaitsi ohi da, Aiara haranean, eta horretarako Peña de Aro eta Eskutxi inguratzen duen pistari jarraitu behar zaio, baina aspergarri samarra da bidea. Gu Angulora jaitsiko gara, Haedo eta Encima herrietara, Burgos aldetik, eta horretarako bidezidor bat hartuko dugu, asfaltozko pista ez hartzeko; bidea basoan behera jaisten da, pasabidetik datorren errekaren ondotik. Bidea zabaldu egiten da gero, eta aldapa handia dago Haedo herriraino. Handik, auzobide batetik, Encima de Angulo herriraino igoko gara.

Burgosko lurretan gaude, San Migel zirkuaren ondoko paraje eder batean; izen bereko ibaiaren ur-jauzi bat dago, mendi malkartsuz inguraturik; haren horma harkaiztsuak zuzen-zuzen erotzen dira haranera.Artziniega 13 kilometrora dago; oinez jarraitzea gehiegi da, eta beste baterako utziko dugu; inguru hauetako natura gozatzea hobe dugu.